Okres dojrzewania i co dalej?
Kiedy konieczne jest pierwsze badanie?
Pierwsze badanie powinno mieć miejsce po wystąpieniu pierwszej miesiączki, jeżeli kobieta ma mniej niż 16 lat, lub po 16. roku życia, jeżeli miesiączka nie wystąpiła. Może ono mieć miejsce już po 14. roku życia, jeżeli miesiączka nie wystąpiła i nie pojawiły tzw. drugorzędowe cechy płciowe: nastolatce nie zaczęły rosnąć piersi, nie pojawiło się u niej owłosienie łonowe i pod pachami.
Jak przygotować się do wizyty?
Wizyta w gabinecie ginekologicznym powinna nastąpić w odpowiednim dniu cyklu – najlepiej krótko po miesiączce, przed połową cyklu. Ma to znaczenie dla badania piersi, pobierania badania cytologicznego i oceny struktury oraz wielkości jajników, błony śluzowej macicy i innych.
Kolejnym elementem przygotowania do wizyty są proste zabiegi higieniczne, którym pacjentka może się poddać w domu. Ważne jest, aby w gabinecie miała także możliwość skorzystania z bidetu, wody, mydła i ręczników jednorazowych.
Należy pamiętać, że czasem wizyta jest konieczna pomimo krwawienia z dróg rodnych! Tak może się zdarzyć w przypadku niewyjaśnionych, nieprawidłowych krwawień z dróg rodnych, przedłużonych miesiączek czy też po zabiegach ginekologicznych.
Przed wizytą w gabinecie pacjentka powinna się dowiedzieć, czy istnieje możliwość wykonania ultrasonografii dopochwowej. Jeśli nie ma takiej możliwości, przed odwiedzeniem gabinetu można skonsultować z lekarzem celowość rozpoczęcia wizyty z pełnym pęcherzem moczowym dla wykonania badania ultrasonograficznego przez powłoki brzuszne.
Przed wizytą w gabinecie Nereida należy opróżnić pęcherz moczowy. Badanie ultrasonograficzne wykonujemy sondą dopochwową i tylko w określonych wskazaniach; jeżeli nie jest to ciąża – dodatkowo sondą brzuszną. U kobiet, które nie rozpoczęły współżycia płciowego, badanie przezpochwowe jest często możliwe, a jeżeli zachodzi taka konieczność, wykonujemy badanie przez odbyt. Ma ono znaczne zalety i przewagę nad badaniem przez powłoki brzuszne. Ostateczny wybór metody badania jest zawsze dyskutowany z pacjentką i uzależniony od wskazań do jego przeprowadzenia.
Uwaga! Przed wizytą nie należy wykonywać irygacji pochwy, stosować leków dopochwowych ani żeli dopochwowych.
Jak wygląda wizyta?
Przebieg wizyty można podzielić na kilka etapów:
Przed wizytą pielęgniarka wprowadza pacjentkę do naszego systemu komputerowego, wpisuje dane osobowe (takie jak: imię, nazwisko, adres zameldowania, adres do korespondencji, numer telefonu, ewentualnie adres e-mail, PESEL), datę ostatniej miesiączki, dokonuje pomiaru wagi i ciśnienia tętniczego krwi u pacjentki. W razie potrzeby pacjentka może skorzystać z toalety z bidetem, wody, mydła itd. Tak przygotowana pacjentka wprowadzona jest do gabinetu i rozpoczyna się właściwa wizyta lekarska.
Na właściwą wizytę lekarską składają się:
1.Wywiad lekarski – rozmowa lekarza z pacjentką, w trakcie której uzyskujemy informacje dotyczące: wieku wystąpienia pierwszej miesiączki, długości cyklu miesiączkowego, długości krwawienia miesiączkowego (warto te informacje przygotować wcześniej), dolegliwości w przebiegu cyklu miesiączkowego, takich jak: bolesność piersi przed miesiączką, plamienia i krwawienia z dróg rodnych pomiędzy miesiączkami i inne. Zadajemy pytania o ogólny stan zdrowia, występowanie i leczenie innych chorób oraz o występowanie chorób w rodzinie, takich jak: choroby nowotworowe – głównie piersi i jajników, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby autoimmunologiczne i inne;
2.Badanie piersi – do tego badania należy rozebrać się całkowicie od pasa w górę; jeżeli stwierdzimy obecność wycieku z piersi, istnieje możliwość pobrania badania cytologicznego wydzieliny z piersi, w razie stwierdzenia zmian cystycznych w piersiach – wykonania biopsji; przy okazji tego badania oceniamy zmiany na skórze, owłosienie, trądzik, a także badamy tarczycę;
3.Badanie ginekologiczne – do tego badania należy rozebrać się od pasa w dół, oczywiście za parawanem. Badanie przeprowadzane jest na fotelu ginekologicznym posiadającym siłowniki do regulacji fotela – pozwalają one na uzyskanie optymalnej pozycji fotela dla przeprowadzenia badania: założenia wziernika ginekologicznego (korzystamy z wzierników metalowych, a w wyjątkowych sytuacjach z wzierników plastykowych – jednorazowych; wzierniki metalowe produkowane są w różnych rozmiarach, dzięki czemu możliwe jest indywidualne dopasowanie wzierników dla pacjentki). Po założeniu wziernika, pobieramy cytologię i wykonujemy badanie kolposkopowe, które jest poprzedzone naniesieniem kwasu octowego na szyjkę macicy. Jest to badanie uzupełniające względem badania cytologicznego, w razie potrzeby pobieramy wycinki w sposób celowany pod kontrolą kolposkopu. Następnie po usunięciu wziernika przystępujemy do badania ginekologicznego wewnętrznego. W tym celu lekarz wprowadza do pochwy palce w rękawiczce i po ustabilizowaniu pozycji szyjki macicy przez powłoki brzuszne bada macicę, a następnie przydatki, kierując rękę na powłokach brzusznych do boków lewego i prawego i symetrycznie w pochwie badając jajniki i struktury otaczające;
4.Badanie ultrasonograficzne – jest integralną częścią każdej wizyty i wykonywane jest na fotelu ginekologicznym. Wykonujemy je sondą dopochwową po założeniu osłonki – prezerwatywy i naniesieniu żelu ultrasonograficznego. Dzięki uzyskanemu obrazowi możemy bardzo dokładnie ocenić budowę macicy, błony śluzowej macicy, jajników i ewentualne anomalie;
5.Pozostałe badania – w razie występowania wskazań wykonujemy badanie USG nerek czy USG tarczycy,
6.Ostatnią częścią wizyty jest podsumowanie uzyskanych informacji, ustalenie rozpoznania, przekazanie informacji o potrzebie wykonania ewentualnych badań dodatkowych, zaleceniach lekarskich, wypisanie recept, ustalenie terminu wizyty kontrolnej. W razie potrzeby po wizycie istnieje możliwość pobrania krwi. Wszystkie płatności regulowane są po wizycie u pielęgniarki.
Typowe problemy i zalecane badania
Przez okres pierwszych dwóch lat cykl miesiączkowy może być nieregularny. Często towarzyszą temu łojotok, trądzik, przetłuszczanie włosów. Długie przerwy między miesiączkami mogą prowadzić do występowania niespodziewanych obfitych krwawień, wymagających leczenia. Częstą nieprawidłowością może być występowanie krwawień i plamień międzymiesiączkowych. Regularne, często bolesne miesiączki mogą świadczyć o jajeczkowaniu, ale wymagają konsultacji lekarskiej.
Na tym etapie może pojawić się także problem płodności, zdarza się bowiem, iż niektóre nastolatki nadspodziewanie szybko rozpoczynają współżycie płciowe. Wówczas lekarz nie tylko staje przed problemem dotyczącym rozmowy na temat zbyt dużego pośpiechu w inicjowaniu tej strefy życia, lecz także musi dokładnie poinstruować pacjentkę o konieczności stosowania antykoncepcji.
Badanie lekarskie w tym okresie życia polega na ocenie budowy narządów płciowych, ocenie prawidłowości działania hormonów płciowych.